Ο Βιτρούβιος (ή Μάρκος Βιτρούβιος Πολλίωνας) ήταν Ρωμαίος αρχιτέκτων, μηχανικός και συγγραφέας που έζησε τον 1ο αιώνα π.Χ. Για τη ζωή του υπάρχουν ελάχιστες πληροφορίες, ούτε ακριβή στοιχεία γέννησης και θανάτου, ούτε και το ακριβές όνομά του είναι γνωστά. Οι ερευνητές φαίνεται να συμφωνούν στο όνομα Vitruv ή Vitruvius Maximus, ενώ τα ονόματα Marcus και Pollio είναι αμφιλεγόμενα. Τα περισσότερα στοιχεία για τη ζωή του Βιτρούβιου προκύπτουν από τα ίδια τα γραπτά του και γι’ αυτό πρέπει να είναι αξιόπιστα.Ο Βιτρούβιος γεννήθηκε πιθανόν στη δεκαετία 80-70 π.Χ. στην Καμπανία ως ελεύθερος Ρωμαίος. Από το γεγονός ότι δεν έχει αναφερθεί πουθενά ο θάνατός του, ο οποίος πρέπει να συνέβη περί το έτος 10 π.Χ., συμπεραίνεται ότι ο σημαντικός αυτός δημιουργός της Αρχαιότητας δεν πρέπει να ήταν ευρύτερα γνωστός στη ρωμαϊκή κοινωνία. Στα νεανικά του χρόνια εκπαιδεύτηκε στην Αρχιτεκτονική, η οποία εκείνη την εποχή περιελάμβανε και τα αντικείμενα του μηχανικού. Στα χρόνια του ρωμαϊκού εμφυλίου πολέμου εργάστηκε υπό τις διαταγές του Γάιου Ιούλιου Καίσαρα ως υπεύθυνος για τις πολεμικές μηχανές και συνόδευε το στρατό στην Ισπανία, τη Γαλατία και τη Βρετανία. Μετά τη δολοφονία του Καίσαρα το έτος 44 π.Χ. παρέμεινε ο Βιτρούβιος στην ίδια θέση υπό τον Οκταβιανό Αύγουστο μέχρι το έτος 33 π.Χ. Στη συνέχεια εργάστηκε ως αρχιτέκτων και μηχανικός στη δημιουργία του δικτύου ύδρευσης της Ρώμης και κατά την εργασία του αυτή εισήγαγε νέα πρότυπα για διαστάσεις και συστήματα σωλήνων. Σημαντικό αρχιτεκτονικό έργο του είναι η οικοδόμηση της Βασιλικής (=δημόσιος χώρος συναθροίσεων) στην πόλη Fanum Fortunae, το σημερινό Fano στην Αδριατική.
Σε μεγαλύτερη ηλικία άρχισε ο Βιτρούβιος να συγγράφει και ζούσε από μια σύνταξη που του χορήγησε ο αυτοκράτωρ Οκταβιανός Αύγουστος για να διατηρήσει την ανεξαρτησία του. Στα χρόνια μεταξύ 33 και 22 π.Χ. δημιουργήθηκε το έργο του «De architectura libri decem» (=Δέκα βιβλία περί Αρχιτεκτονικής), το οποίο είναι αφιερωμένο στον αυτοκράτορα. Φαίνεται δε να είναι και το μοναδικό σύγγραμμα του Βιτρούβιου ή το μοναδικό που διασώθηκε. Τα έτη συγγραφής αυτών των βιβλίων προκύπτουν από τα περιγραφόμενα δημόσια τεχνικά έργα της Ρώμης, των οποίων το έτος κατασκευής είναι γνωστό από άλλες πηγές. Αντικείμενο μελέτης και περιγραφής σ’ αυτά τα βιβλία είναι η πολεοδομία, η αρχιτεκτονική και τα έργα μηχανικού της ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής, όπως τα γνώρισε ο συγγραφέας. Στα αντικείμενα του βιβλίου περιέχονται, πέρα από τα συνήθη αρχιτεκτονικά θέματα, θεωρήματα του Πυθαγόρα και του Πλάτωνα, την υδροστατική αρχή του Αρχιμήδη, τις τοπογραφικές μεθόδους του Ερατοσθένη και του Αρχύτα, καθώς επίσης μελέτες για τη μέτρηση του χρόνου, τις οικοδομικές και πολεμικές μηχανές, τους υδροτροχούς, την εκπαίδευση των Αρχιτεκτόνων κ.ά.
Το σύγγραμμα του Βιτρούβιου για την Αρχιτεκτονική είναι το μοναδικό αρχαίο έργο που διασώθηκε γι’ αυτό τον επιστημονικό τομέα και, σύμφωνα με τη μαρτυρία του ίδιου συγγραφέα του, το πρώτο στη λατινική γλώσσα. Ως πηγές αναφέρει δε ελληνικά αρχιτεκτονικά συγγράμματα, τα οποία δεν έχουν διασωθεί. Πρόκειται για ένα διδακτικό βιβλίο με λογοτεχνικές αρετές, το οποίο επηρέασε όλο το Μεσαίωνα και χρησιμοποιείτο ακόμα κατά την Αναγέννηση. Στη νεότερη εποχή έφτασε αυτό το σύγγραμμα από το παλαιότερο γνωστό αντίγραφό του τού 9ου αιώνα μ.Χ. Μέχρι το 15ο αιώνα δημιουργήθηκαν άλλα 50 περίπου χειρόγραφα αντίγραφα που έχουν διασωθεί ως μεταφράσεις του λατινικού συγγράμματος στα γαλλικά, γερμανικά, αγγλικά και ιταλικά. Στη συνέχεια υπήρξαν και εκτυπωμένες εκδόσεις αυτού του συγγράμματος.
Ο Άνθρωπος του Βιτρούβιου
Ο Άνθρωπος του Βιτρούβιου είναι ένα διάσημο σχέδιο με συνοδευτικές σημειώσεις του Λεονάρντο ντα Βίντσι, που φτιάχτηκε περίπου το 1490 σε ένα από τα ημερολόγιά του. Απεικονίζει μία γυμνή αντρική φιγούρα σε δύο αλληλοκαλυπτόμενες θέσεις με τα μέλη του ανεπτυγμένα και συγχρόνως εγγεγραμμένη σε ένα κύκλο και ένα τετράγωνο. Το σχέδιο και το κείμενο συχνά ονομάζονταιΚανόνας των Αναλογιών.
Σύμφωνα με τις σημειώσεις του ντα Βίντσι στο συνοδευτικό κείμενο, οι οποίες είναι γραμμένες με καθρεπτιζόμενη γραφή, το σχέδιο έγινε ως μελέτη των αναλογιών του (ανδρικού) ανθρώπινου σώματος όπως περιγράφεται σε μια πραγματεία του Ρωμαίου αρχιτέκτονα Βιτρούβιου, που είχε γράψει για το ανθρώπινο σώμα:
- μια παλάμη έχει πλάτος τεσσάρων δακτύλων
- ένα πόδι έχει πλάτος τέσσερις παλάμες
- ένας πήχυς έχει πλάτος έξι παλάμες
- το ύψος ενός ανθρώπου είναι τέσσερις πήχεις (και άρα 24 παλάμες)
- μια δρασκελιά είναι τέσσερις πήχεις
- Το μήκος των χεριών ενός άντρα σε διάταση είναι ίσο με το ύψος του
- η απόσταση από την γραμμή των μαλλιών ως την κορυφή του στήθους είναι το ένα-έβδομο του ύψους του άνδρα
- η απόσταση από την κορυφή του κεφαλιού ως τις θηλές είναι το ένα-τέταρτο του ύψους του άνδρα
- το μέγιστο πλάτος των ώμων είναι το ένα-τέταρτο του ύψους του άνδρα
- η απόσταση από το αγκώνα ως την άκρη του χεριού είναι το ένα-πέμπτο του ύψους του άνδρα
- η απόσταση από τον αγκώνα ως την μασχάλη είναι το ένα-όγδοο του ύψους του άνδρα
- το μήκος του χεριού είναι ένα-δέκατο του ύψους ενός άνδρα
- η απόσταση από την άκρη του πηγουνιού ως την μύτη είναι το ένα-τρίτο του μήκους του προσώπου
- η απόσταση της γραμμής των μαλλιών ως τα φρύδια είναι το ένα-τρίτο του μήκους του προσώπου
- το μήκος του αυτιού είναι το ένα-τρίτο του μήκους του προσώπου
Φαίνεται ότι ο ντα Βίντσι δημιούργησε το σχέδιο βασιζόμενος στο De Architectura 3.1.3 του Βιτρούβιου που γράφει:
Ο ομφαλός είναι φυσικά τοποθετημένος στο κέντρου του ανθρώπινου σώματος, και, αν σε ένα άνδρα ξαπλωμένο με το πρόσωπο στραμμένο επάνω και τα χέρια και τα πόδια του ανεπτυγμένα, με τον ομφαλό του ως κέντρο εγγράψουμε ένα κύκλο, θα ακουμπήσει τα δάκτυλα των χεριών και τα δάκτυλα των ποδιών του. Δεν γίνεται μόνο μέσω ενός κύκλου, η περιγραφή ενός ανθρώπινου σώματος, όπως φαίνεται τοποθετώντας τον σε ένα τετράγωνο. Μετρώντας από τα πόδια ως στην κορυφή του κεφαλιού, και έπειτα κατά μήκως των χεριών σε πλήρη έκταση, βρίσκουμε την τελευταία μέτρηση ίση με την πρώτη· έτσι γραμμές σε ορθή γωνία μεταξύ τους, περικλείοντας τη φιγούρα, σχηματίζουν ένα τετράγωνο.
Η επαναφορά των ανακαλύψεων των μαθηματικών αναλογιών του ανθρώπινου σώματος τον 15ο αιώνα από τον ντα Βίντσι και άλλους θεωρείται ένα από τα μεγάλα επιτεύγματα που οδήγησαν στην Ιταλική Αναγέννηση. Ας σημειωθεί ότι το σχέδιο του ντα Βίντσι συνδυάζει μια προσεκτική ανάγνωση του αρχαίου κειμένου με τις δικές του παρατηρήσεις σε αληθινά ανθρώπινα σώματα. Κατά το σχεδιασμό του κύκλου και του τετραγώνου πολύ σωστά παρατήρησε ότι το τετράγωνο δεν μπορεί να έχει το ίδιο κέντρο με τον κύκλο, στον ομφαλό, αλλά κάπου χαμηλότερα στην ανατομία. Αυτή η ρύθμιση είναι μια καινοτομία στο σχέδιο του ντα Βίντσι και το ξεχωρίζει από προγενέστερες απεικονίσεις.
Το ίδιο το σχέδιο συχνά χρησιμοποιείται ως ένα υπονοούμενο σύμβολο της ουσιώδους συμμετρίας του ανθρώπινου σώματος, και κατά προέκταση του σύμπαντος ως σύνολο.
Μπορεί να παρατηρηθεί από την εξέταση του σχεδίου ότι ο συνδυασμός των θέσεων των χεριών και των ποδιών μπορεί να δημιουργήσει δεκαέξι διαφορετικές στάσεις. Η στάση με τα χέρια εκτεταμένα μακριά και τα πόδια ενωμένα είναι εγγεγραμμένη στο τετράγωνο. Η στάση με τα χέρια ελαφρώς υψωμένα και τα πόδια ανοικτά εγγράφεται στον κύκλο. Αυτό εικονογραφεί το θεώρημα ότι κατά την εναλλαγή μεταξύ των δύο στάσεων, το φαινόμενο κέντρο της φιγούρας φαίνεται να κινείται, αλλά στην πραγματικότητα ο ομφαλός της φιγούρας που είναι το πραγματικό κέντρο της βαρύτητας παραμένει ακίνητος.
ΠΗΓΗ: VITRUVIUS http://thesecretrealtruth.blogspot.com/2012/04/vitruvius.html#ixzz1s6vg4Ue3
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου